ျမန္မာစကားဟာ တစ္ျခားစကားေတြနဲ႔ မတူပဲ ေ၀ါဟာရအေတာ္ၾကြယ္၀ လွပါတယ္။ ေခတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာလည္း ဘန္းစကားေတြ၊ လမ္းစကားေတြနဲ႔ ေ၀ေ၀ဆာဆာရွိေနခဲ့ပါေသးတယ္။ ကၽြန္မတို႔ေခတ္မွာေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕စကားေတြဟာ လံုး၀ကို ကြယ္ေပ်ာက္ေနၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕စကားလံုးေတြကေတာ့ ကြယ္ေပ်ာက္လုနီးပါး ရွိေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့စကား၊ နန္းစကား ေတြကို ဆက္လက္ေျပာဆိုေနၾကတဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြလည္း ဒီေန႔ေခတ္အထိ ရွိေတာ့ ရွိေနၾကပါေသးတယ္။ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးနန္းစိုက္ရာ မႏၱေလးမွာဆိုရင္ တစ္ခ်ိဳ႕စကားေတြကို ဒီေန႔ထက္ထိ သံုးစြဲေနၾကတာ ေတြ႔ရပါေသးတယ္ရွင္။ ဒီစကားေတြဟာ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ မွတ္သားစရာလည္း ေကာင္းလွပါတယ္။ ကၽြန္မအခု ေဖာ္ျပမယ့္ စကားလံုးေတြဟာ လူထုစိန္၀င္းေရးသားတဲ့ နန္းစကား၊ မန္းစကား၊ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ျမန္မာစကား ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲက ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေရးတဲ့အတိုင္း ကၽြန္မျပန္ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ ေလွေျပးကေလး
ဒီစကားလံုးဟာ ကြယ္ေပ်ာက္လုနီးေတာင္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ လံုး၀ကို ကြယ္ေပ်ာက္သြားပါၿပီ။ "တီးတိုင္းျမည္တဲ့ ေဗဟီစည္ႀကီးလိုပဲ" ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ အဓိပၸာယ္တူစကားပါ။ ဆရာႀကီးေရြဥေဒါင္းက ကၽြႏု္ပ္မွာ မွတ္ဥာဏ္အေတာ္ေကာင္းေသး၍ ဆရာေတာ္ပို႔ခ်ေပးေသာ စာမ်ားကို အျခားေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားထက္ ရလြယ္သည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆရာေတာ္က ေလွာ္တိုင္းေျပးတဲ့ ေလွေျပးကေလး ဟုအမည္မွည့္ကာ ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ား၏ မနာလိုျခင္း ခံရေလသည္ လို႔ ေရးခဲ့ပါတယ္။
၂။ တစ္ျဖတ္တည္း
ပိတ္အုပ္တစ္အုပ္တည္းက အတူတူျဖတ္ထားတဲ့ အ၀တ္စလို တစ္ဆင္တည္း၊ တစ္ေသြးတည္း ျဖစ္ၾကတာကို ဆိုလိုပါတယ္။ "အသားညိဳျခင္း၊ ဆံရစ္ဆံေတာက္ထားျခင္း၊ မ်က္လံုးအိမ္ႀကီးျခင္းမွစ၍ မ်က္ႏွာအဆင္ေျပပံုတို႔မွာ တစ္ျဖတ္တည္းဟု ဆိုရမေလာက္ တူညီလွေပရာ" ဟု ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္းက သံုးႏႈန္းခဲ့ဖူးပါတယ္။
၃။ တံျပာ (ဒျပာ)
ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြ သံုးဖို႔မဆိုထားနဲ႔ ၾကားဖူးနား၀ေတာင္ တယ္မရွိရွာေတာ့ပါဘူး။ "ဒီႏြားက တံျပာတို႔မွ သြားတဲ့ ႏြားကြ" ၊ "သူ႔ႏြားကေတာ့ တံျပာလြတ္ပဲ" ၊ "ေက်ာ္ေကာင္းလို႔ တံျပာေတာင္းသလား" ဆိုတဲ့စကားေတြ အစား ခုေခတ္မွာ ႀကိမ္တံတို႔ ႀကိမ္လံုးတို႔ပဲ သံုးေလ့ရွိၾကပါေတာ့တယ္။
၄။ ဒိုဘီခ်၊ ဒိုဘီဆိုင္
"အက်ၤ ီ ဒိုဘီခ် နဲ႔ ဘယ္သြားမလို႔လဲ" ဆိုတဲ့ စကားမ်ိဳးဟာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း 30 ေလာက္ထိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးေလ့ရွိၾကပါေသးတယ္။ ရပ္ကြက္တစ္ခုမွာ ဆံပင္ညွပ္ဆိုင္ တစ္ဆိုင္ႏွစ္ဆိုင္ ရွိၿမဲျဖစ္သလို ဒိုဘီဆိုင္လို႔လည္းေခၚ၊ ပင္မင္းဆိုင္ လို႔လည္းေခၚတဲ့ ဆိုင္ေတြလည္း တစ္ဆိုင္ႏွစ္ဆိုင္ရွိၿမဲပါ။ ခုေခတ္ေတာ့ ရန္ကုန္လို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာေတာင္ ဒိုဘီဆိုင္ေတြ ကြယ္ေပ်ာက္ကုန္ၿပီဆိုေတာ့ ဒိုဘီခ် ဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္းလည္း ေပ်ာက္သေလာက္ျဖစ္သြားပါၿပီ။ အဲဒါအစား "မီးပူတိုက္" ဆိုတဲ့စကားလံုးပဲ သံုးၾကပါေတာ့တယ္။
၅၊ အလြမ္းသေႏၶ
ဒီစကားလံုးမ်ားဟာဆိုရင္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ၾကားေတာင္ မၾကားဖူးပါဘူး။ ေဒၚေဒၚ (လူထုေဒၚအမာ) ရဲ႕စာကိုဖတ္မွပဲ ေတြ႔ဖူးၾကရတာပါ။ "ဘုန္းႀကီးပ်ံနဲ႔ ဧယင္က်ဴး" ဆိုတဲ့ေဆာင္းပါးထဲမွ ေဒၚေဒၚသံုးလိုက္တဲ့ စကားပါ။ စကားလံုးေလးက လွလိုက္၊ ကဗ်ာဆန္လိုက္တာ။
ဘုန္းႀကီးပ်ံမွာ ဧယင္က်ဴးတဲ့ ဧယင္ခ်င္းေတြဟာ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ၾကားရသူအဖို႔ ထိထိခိုက္ခိုက္ လြမ္းေရာ့ေဆြးေရာ့လို႔ ငိုတဲ့အငိုမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ပ်ံလြန္ေတာ္မူတဲ့ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတြကို ထုတ္ေဖာ္ခ်ီးက်ဴး ငိုယိုတာမို႔ ၾကည္ညိဳသဒၶါစိတ္ပဲ ၀င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူရႊင္ေတာ္မ်ားက ရယ္စရာ၀င္ၿပီး ျပက္ေပးရင္ ဧယင္က်ဴးတဲ့ မင္းသမီး မင္းသား အေမာေျပေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ သေဘာပဲ ရွိတယ္။ သူတို႔ျပက္လံုးဟာ အလြမ္းသေႏၶကို ဖ်က္ရာမေရာက္ဘူး။ ပရိတ္သတ္က အခုအဖို႔ လို႔ပဲ သေဘာထားတယ္။ (ရတာနာပံု မႏၱေလး၊ မႏၱေလး ၊ ကၽြန္မတို႔ မႏၱေလး) ။
၆။ ဆ၀ါး
"ႏိုင္ငံျခား ဗိသုကာက မႏၱေလးရဲ႕ အပူဒဏ္ကို မဆ၀ါးမိေတာ့ သြပ္မိုးတဲ့ အမိုးက နိမ့္ေပမယ့္ မ်က္ႏွာက်က္ထည့္မေပးခဲ့ေတာ့ ေႏြအခါမွာ ပူတဲ့ဒဏ္ကို ေစ်းသည္ေတြခံရတဲ့ အျဖစ္ေပါ့"
ဒီေခတ္မွာ မွန္းဆတယ္၊ ခ်င့္ခ်ိန္တြက္တယ္လို႔သာ အေျပာေလ့ၾကေတာ့ ဆ၀ါး ဆိုတဲ့အသံုးက ကြယ္သေလာက္ ရွိသြားပါၿပီ။ ျမန္မာအဘိဓါန္မွာ ဆ၀ါးကို မွန္းဆခ်င့္ခ်ိန္သည္၊ ၀ိုးတိုး၀ါးတါး သိသည္ စသည္ျဖင့္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။
၇။ ဆင္ေတာ္မွားတယ္
ဒီမွားတယ္ ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းဟာ "ေသတယ္" ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္လည္း ထြက္ရွိတယ္ဆိုတာ သိရရင္ ဒီေခတ္ကေလးေတြရဲ႕ ပါးစပ္ဖ်ားက ထစ္ခနဲရွိ "မွားပါတယ္ မွားပါတယ္" နဲ႔ ေျပာေနတာေတြ တန္႔သြားမလား မသိပါဘူး။ "ဆင္ေတာ္ေသတဲ့အခါ သံုးႏႈန္းတဲ့ ျမန္မာေ၀ါဟာရက ဆင္ေတာ္မွားတယ္ လို႔လည္း သံုးတယ္၊ ကံၿငိမ္းတယ္ လို႔လည္း သံုးတတ္ပါတယ္။
၈။ မေသာင္သာတဲ့ အခါ
ဗမာမေတြက ဒါမ်ိဳးဟာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္လို "ေယာက်ၤား မေသာင္သာတဲ့ အခါဆိုၿပီး" မိန္းမက ရွာေကၽြးၾကတာပဲ။ (မႏၱေလးသူ၊ မႏၱေလးသားမ်ား စာ ၁၀၉)။
ဒီစကားလံုးကေတာ့ လံုး၀ကို ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ပါၿပီ။ မႏၱေလးသား လူငယ္၊ လူလတ္ေတြေတာင္ မသိၾကေတာ့ပါဘူး။ မေသာင္သာဆိုတာ မတတ္ႏိုင္တဲ့အခါ၊ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့အခါလို႔ ဆိုတာပါ။ ျမန္မာအဘိဓါန္က်မ္းက ေသာင္သာ.. ႀကိဳးစားအားထုတ္သည္၊ လံု႔လျပဳသည္လို႔ အနက္ေပးထားပါတယ္။
၉။ ခ်ဥ္ရဲေျပ
အာသာေျပရံုသေဘာ၊ ခ်ဥ္ျခင္း အတပ္ေပ်ာက္ရံုသေဘာ၊ ျဖစ္ကတတ္ဆန္း လုပ္လိုက္ရတာမ်ိဳးကို ေျပာတာပါ။ ေဒၚေဒၚရဲ႕ မႏၱေလးသူ၊ မႏၱေလးသားမ်ား စာအုပ္မွာပဲ "ဒါ့ေၾကာင့္ အစစ္ကမူ သူေဌးမ်ားအတြက္၊ အတုကေလးေတြက ဆင္းရဲသားမ်ားအတြက္ ခ်ဥ္ရဲေျပ ၀တ္ဆင္ရန္အတြက္ ျဖစ္လာရတာေပါ့" လို႔ ေရးထားပါေသးတယ္။
၁၀။ ဆင္ပြဲပ၀ါေပ်ာက္သလို
မထူးဆန္းေတာ့တဲ့ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္၊ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးကိုေျပာတဲ့ အသံုးပါ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူထုေဒၚအမာက "ဆင္ပြဲ ပ၀ါေပ်ာက္သလို" ဆိုတဲ့ စကားပံု တစ္ခုဟာ အဲဒီဆင္ပြဲက ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ဆင္နဲ႔လူ ကစားၾကရာမွာ လူက အသက္ေဘးက သီသီကေလး လြတ္ေအာင္တိမ္းေရွာင္လိုက္ႏိုင္ရင္ ပြဲၾကည့္သူေတြ သေဘာက်လြန္းလို႔ ေခါင္းကပ၀ါကို ခၽြတ္ၿပီး ေျမွာက္ၾက၊ ဟစ္ၾက၊ ေၾကြးၾက ၾသဘာေပးၾကသတဲ့။ ပ၀ါခၽြတ္ေျမွာက္တဲ့အခါ ဆင္က်ံဳးေပၚက ေျမွာက္တာဆိုေတာ့ ကိုယ့္ပ၀ါကိုယ္ ျပန္ဖမ္းမိခ်င္မွ မိတာကိုး။ က်ံဳးထဲ က်ခ်င္လည္း က်သြားတာပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆင္သမားကုိ သေဘာက်လြန္းလို႔ ေခါင္းကပု၀ါကိုခၽြတ္ၿပီး ဆင္သမားကို ေပါက္ထည့္လိုက္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဆင္ပြဲအျပန္ဆိုရင္ ေခါင္းေပၚမွာ ပု၀ါပါၿပီး ျပန္လာတဲ့သူက အနည္းသား။ လူခ်ည္းျပန္လာခဲ့ၾကတာမ်ားတယ္။ ဒီေတာ့ အိမ္ကလူေတြက "မင္း ေခါင္းက ပု၀ါေရာ " လို႔ေမးရင္ "သိၾကသားမို႔လား က်ဳပ္လည္း ပ၀ါေပ်ာက္ခဲ့ၿပီလို႔" ေျဖတတ္သတဲ့။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ သူသူငါငါ ျဖစ္ေနက် ကိစၥမ်ိဳးနဲ႔ ႀကံဳတဲ့အခါ ဆင္ပြဲပ၀ါ ေပ်ာက္သလိုလို႔ ပံုခိုင္းေျပာၾကပါတယ္တဲ့"/
ခုေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲရွင္။ ေနာက္လည္း အလ်င္းသင့္သလို ေရးသားပါအံုးမယ္။
7 comments:
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင္။ အခုုလိုု မသိတဲ႔ ၿမန္မာစကားလံုုးေတြကိုု ရွင္းလင္းေၿပာၿပေပးတဲ႔ အတြက္။ =)
အရမ္း အရမ္းကိုေတာ္တာပါပဲကြယ္။
ေန႕အိပ္မက္က ျမန္မာစာစိတ္၀င္စားလို႕လားမသိဘူး။ ဒီပုိ႕စ္ေလးကို တအားသေဘာက်တာပဲ။ တခ်ိဳ႕စာလုံးေတြက မသုံးေတာ႕ေပမယ္႕ ၾကားလိုက္ရင္ အဓိပၸာယ္ကို မွန္းလို႕ရတယ္ေနာ္။ မမ.. အဲဒီစာအုပ္က ebookရွိလားဟင္။
ကိုခရုဆီမွာမလုပ္ေတာ႔ပဲနဲ႔ၿမန္မာစာဌာန မွာေၿပာင္းလုပ္
ပါလား ဟင္။...ဟိုေမၿမိဳ႔ကပံုေတြကို ဓါတ္ပံုပီတာကေတြ႔
ၿပီးပင္႔ပင္႔ကုိသူ႔ စတူဒီယိုမွာ လက္စြမ္းၿပခ်င္ေနတယ္တယ္႔။
ေန႔အိပ္မက္ေရ.. အီးဘြခ္ကေတာ့ မမကိုယ္တိုင္ စာရိုက္ၿပီး လုပ္ေပးမွ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္.. ေလာေလာဆယ္ေတြ မေတြ႔မိေသးပါဘူးကြယ္
ေလ႕လာမွတ္သားသြားပါတယ္
အလြန္တရာမွ တန္းဖုိးရွိတဲ့ပုိ႔စ္ပါပဲဗ်ာ
ေနာက္ထပ္ရွိရင္လဲ တင္ပါဦးဗ် မွတ္သား၇တာေပါ့ဗ်ာ။ေက်းဇူးလဲ တင္ပါတယ္
Post a Comment